Israel-Premier Tech en Lotto Soudal zitten over een week niet meer in de ‘Champions League’ van het wielrennen. Er staat in de komende acht dagen nog een aantal (kleine) koersen op het programma, maar het is zo goed als zeker dat de Israëlische en de Belgische ploeg hun WorldTour-licenties gaan verliezen. Het Belgische Alpecin-Deceuninck – de ploeg van Mathieu van der Poel – en het Franse Arkéa-Samsic nemen hun plaatsen in.
Een WorldTour-team heeft automatisch recht op deelname aan alle grote koersen. Het verliezen van een WorldTour-licentie kan daarom grote gevolgen hebben voor een ploeg. “Ik weet niet precies hoe de sponsorcontracten van andere teams er nu uitzien”, zei ploegleider Matt White van het Australische BikeExchange-Jayco aan het begin van dit seizoen tegen Cycling Weekly. “Maar ik weet wel dat in het verleden veel van die contracten als voorwaarde hadden dat een ploeg in de WorldTour moet zitten.”
Het maximumaantal WorldTour-ploegen is vier jaar geleden op achttien gezet. Die harde grens was onderdeel van een grote hervorming die de internationale wielerunie UCI in 2018 doorvoerde, onder grote druk van de machtige Tour de France-organisator ASO. Het Franse bedrijf wilde meer controle over wie de Tour mocht rijden. Naast financiële en ethische voorwaarden kwam de UCI daarom ook met sportieve eisen voor een WorldTour-licentie.
Dat promotie-/degradatiesysteem is gebaseerd op de resultaten van de laatste drie jaar. Dat betekent dat de prestaties uit 2020, 2021 en 2022 bepalen welke twee ploegen afdalen naar het niveau van de ProTeams en welke twee ploegen stijgen naar de WorldTour.
Het puntensysteem van de UCI is ingewikkeld en niet zonder controverse. De basis is nog relatief simpel. In alle profkoersen zijn punten te verdienen, afhankelijk van de uitslag. Zo kreeg Tadej Pogacar afgelopen zaterdag vijfhonderd punten voor zijn zege in de Ronde van Lombardije. Wilco Kelderman mocht als nummer zestig nog drie punten bijschrijven.
Voor elk team worden alle punten van de beste tien renners bij elkaar opgeteld. Dit levert een ploegenranglijst op. De eerste achttien teams op deze ranking zijn voor de komende drie jaar verzekerd van een WorldTour-licentie. Staat een WorldTour-team negentiende of lager? Dan betekent dat degradatie.
Lotto Soudal staat momenteel negentiende en Israel-Premier Tech twintigste. Hun achterstand op de ‘veilige’ achttiende plek van Arkéa-Samsic is alleen in theorie nog te overbruggen, waardoor degradatie praktisch zeker is. Arkéa-Samsic en nummer acht Alpecin-Deceuninck zijn nu nog ProTeams, maar staan wél in de top achttien. Die twee teams zullen dus promoveren.
Voor Lotto Soudal en Israel-Premier Tech is er nog wel een achterdeurtje. De beste twee teams (exclusief WorldTour-teams) op de ploegenranglijst van alleen dit seizoen krijgen namelijk automatisch een wildcard voor alle WorldTour-koersen in 2023. Momenteel staat Lotto Soudal eerste op deze ranking, vlak voor het Franse TotalEnergies. Israel-Premier Tech is de nummer drie. Die plek levert een wildcard voor alle eendagskoersen uit de WorldTour op. De ploeg van viervoudig Tour-winnaar Chris Froome is dus nog niet verzekerd van deelname aan de Ronde van Frankrijk in 2023.
De puntentelling van de UCI zorgde dit jaar voor flink wat ophef. Het grootste punt van kritiek is dat er in kleine (eendags)koersen relatief veel punten te verdienen zijn. Zo kreeg Lotto Soudal-kopman Caleb Ewan vorige maand tweehonderd punten voor het winnen van de GP de Fourmies, een Franse wedstrijd die weinig aandacht krijgt. Een ritzege in de Tour de France – de grootste wielerrace ter wereld – leverde slechts 120 punten op.
Kleinere koersen zagen dit jaar regelmatig opeens een heel sterk deelnemersveld. Ewan ging niet naar de Vuelta a España, maar reed wel het Circuit Franco-Belge, de Ronde van Duitsland, de GP de Fourmies, het Kampioenschap van Vlaanderen en de Grand Prix d’Isbergues. “Het is geen geheim dat we veel punten willen scoren”, zei de Australische topsprinter vorige maand. Bij Israel-Premier Tech was er ook flink wat gegoochel met de wedstrijdprogramma’s. Zo werd de Belgische klassiekerspecialist Sep Vanmarcke uit de Tour-selectie gehaald, zodat hij in augustus, september en oktober liefst zestien eendagskoersen kon rijden. En Spanje kon amper een WK-selectie op de been krijgen door de (succesvolle) degradatiestrijd van Movistar.
“Grotere koersen moeten meer punten opleveren”, zei Owain Doull tijdens de Tour tegen NU.nl. De Britse renner moest dit jaar met zijn Amerikaanse ploeg EF Education-EasyPost enige tijd vrezen voor degradatie. “Ik denk dat het goed voor het wielrennen is dat er nu een promotie-/degradatiesysteem is. Het geeft een nieuwe dimensie aan de sport”, zei Doull. “Maar de opzet is nog niet ideaal. Vergelijk het met voetbal. Een club uit de Premier League die tegen degradatie vecht, kan niet een paar wedstrijden tegen League Two-tegenstanders spelen om punten te scoren. Dat is nu wel een beetje de situatie in het wielrennen.”
Israel-Premier Tech-baas Sylvan Adams leverde de zwaarste kritiek op de degradatieregeling. “Waarom vernietigen we het wielrennen in plaats van iets op te bouwen?”, zei de Israëlische miljardair vorige maand tegen VeloNews. “Degraderen is hetzelfde als sterven.” Adams vindt dat de UCI vanwege de gevolgen van de coronapandemie geen degradatie moet doorvoeren en verder moet gaan met twintig WorldTour-teams. Hij dreigde met een rechtszaak als de UCI niet zou inbinden. “Als ik mijn sponsoren en daardoor miljoenen euro’s verlies, dan moet iemand me daarvoor compenseren.”
De UCI houdt (voorlopig) voet bij stuk: degradatie gaat door. De bond reageerde in een persbericht direct op de dreigementen van Adams. “We hebben niet besloten om de regels te veranderen.”
Na de Ronde van Langkawi valt daardoor normaal gesproken het doek voor Lotto Soudal en Israel-Premier Tech. De achtdaagse koers begint dinsdag en duurt tot en met volgende week dinsdag. Daarmee is het de laatste profwedstrijd van dit seizoen. Lotto Soudal heeft nog zes renners naar Maleisië gestuurd om punten te pakken. Israel-Premier Tech zag het zinloze van de strijd in en heeft zich teruggetrokken.